Soğuk Sıkım Zeytinyağ Nedir?

Zeytinyağı sıkım makinesi, satışı son zamanlarda artan bir makinedir. Ancak sıkım makinesi almadan önce zeytinyağı hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Çünkü kullanım alanlarına, tadına ve kalitesine göre sınıflandırma yapılır. Tüketiciler, zeytinyağı satın alırken de bu unsurları göz önünde bulundurur.

Zeytinyağı kullanımında yararından dolayı soğuk sıkım sık tercih edilir. Organik soğuk sıkım ise bilinen bir türdür. Ancak taş baskı, erken hasar ve filtresiz gibi birçok soğuk sıkım zeytinyağı çeşidi vardır. Her türün kendine özgü kullanım alanı ve faydası vardır.

Soğuk Sıkım Zeytin Yağ Özellikleri

Soğuk sıkım zeytinyağının özellikleri, yapımı ve diğer zeytinyağlarından farkı ile anlatılabilir. Öncelikle zeytin ve içerisindeki çekirdek kırılır. Ardından hamur olana kadar ezilir. Püre halindeki zeytin, ısıtılır ve yoğrulur. Eğer zeytin, 27 derece altında yoğruluyorsa soğuk sıkım olarak adlandırılır. Soğuk sıkım, yüksek sıcaklık değerinde yoğrulmadığı için besin değerini korur.

Soğuk sıkım zeytinyağının besin değerinin yüksek olmasındaki sır ise üretim aşamasındadır. Üretimde soğuk su kullanıldığında yağ miktarı normalin aşağısında çıkar. Dolayısıyla çok miktarda zeytin kullanılması gerekir. Zeytinyağını en saf haliyle tüketmek isteyenler, soğuk sıkım tercih etmelidir.

Üretim Yöntemlerine Göre Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?

Zeytinyağları, ülkemizin en çok tercih edilen yağ türlerinden biridir. Sağlıklı ve lezzetli olması, her mutfağın olmazsa olmazları arasında yer almasını sağlar. Zeytinyağı alırken de birçok çeşidiyle karşılaşılır. Çeşitler, genellikle üretim yöntemlerine göre belirlenir.

Üretimlerine göre çeşitleri şu şekildedir:

Tek Bahçe Zeytinyağı: Farklı yörelerdeki kaliteli birçok zeytin, yağ yapmak için toplanır ve harman edilir. Ancak tek bahçe zeytinyağının özelliği, toplanan kaliteli zeytinlerin bir yöreden toplanmasıdır. Toplanan zeytinler daha sonra tek bahçe zeytinyağı olarak üretilir. Tek bahçenin tercih edilme sebeplerinden biri, sadece zeytinin değil yöreye ait enginar, meyve ve domates kokularının da hissedilmesidir.

Erken Hasat Zeytinyağı: Zeytin, ilk dönemlerinde siyah renkte olmaz. Mor renkten zamanla yeşil ve siyaha dönüşür. Böylelikle zeytinlerin olgunlaştığı anlaşılır ve hasat edilir. Siyahtan önceki yeşil renkteki zeytinler, olgunlaşma dönemini gösterir. Ancak zeytinler, siyah renkte olmadığı için daha olgun değildir. Olgunlaşma dönemindeki yeşil zeytinler toplanır. Zeytinyağ makinası ile yağ haline getirilir. Buna erken hasat zeytinyağı adı verilir.

Bu zeytinyağı türü; salatada, kahvaltılıklarda ve soğuk başlangıç yemeklerinde sıkça tercih edilir. Yemeklere hafif bir aroma katar.

Taş Baskı Zeytinyağı: Bazı kesimler, geleneksel yöntemlerle üretilen gıdaları tüketmeyi tercih eder. Taş baskı zeytinyağı, geleneksel bir yöntemle üretildiği için bu kesimin kullandığı yağ türüdür. Diğer zeytinyağı türlerinde zeytinyağı üretim makinası kullanılırken taş baskı yağında farklı bir yöntem tercih edilir. Zeytinler, granit değirmen taşıyla iyice ezilir. Elde edilen yağ süzülür.

Taş baskı zeytinyağının dikkat çeken özelliklerinden biri de her türlü yemeğe uyum sağlamasıdır. Soğuk mezelerin yanında balıkları marine ederken de rahatlıkla kullanılabilir. Sıcak yemeklere de farklı bir aroma katar.

Organik Sızma Zeytinyağı: En çok kullanılan zeytinyağı türüdür. Doğallığa önem verenler, organik yağ kullanmaya özen gösterir. Alışveriş merkezlerinde birçok markanın organik sızma zeytinyağını görmek mümkündür. Organik sızma zeytinyağı, üretim şekliyle değil zeytinlerin yetiştirilme yöntemiyle diğer yağlardan farklılaşır. Zeytinler yetiştirilirken sadece organik tarım seçenekleri kullanılır. Böylelikle katkısız yağ üretilmiş olunur. Organik sızma zeytinyağı, soğuk başlangıç ve yemeklerde tercih edilir.

Filtresiz Zeytinyağı: Zeytinyağı üretimi, birçok aşamadan oluşur. Kaliteli zeytinlerin toplanması, harmanlanması, ezilmesi, yağının çıkarılması ve filtrelemesi, bu aşamalardır. Filtreleme sırasında posasından tamamen ayrılan pirina ve karasuyu zeytinler, kağıt filtrelerden iyice süzülür.

Böylelikle yağın içerisinde tortu olmaz. Yağ, parlak bir görünüme sahip olur. Ancak filtresiz zeytinyağında bu aşama olmaz. Zeytinler, filtreleme işleminden geçmez. Bulanık görünümdedir ve içerisinde tanecikler olabilir.

Soğuk Sıkım ile Sıcak Sıkım Zeytinyağı Arasındaki Farklar Nelerdir?

Soğuk ve sıcak sıkım zeytinyağları, bazı kesimler için tartışma konusudur. Hangisinin daha yararlı olduğu ve farkları, merak edilir. Yemeklerdeki kullanımı da değişkenlik gösterir. Ancak sıcak ve soğuk sıkım yağları tek bir yönden karşılaştırmak mümkün değildir. Soğuk ve sıcak sıkım zeytinyağları birçok kategoride karşılaştırılabilir.

Bu kategoriler şu şekildedir:

Sıcaklık: Soğuk sıkım zeytinyağında 27 derece altında işlem yapılır. Sıcak sıkımda ise sıcaklık 27 derecenin üzerindedir.

Hacim: Soğuk sıkım zeytinyağının sıcaklığı düşük olduğu için çok fazla zeytin kullanılır. Dolayısıyla yoğunluk ve hacmi daha fazladır. Sıcak sıkım yağda sıcaklık fazla olduğu için yoğunluğu azalır. Aroması da azalır.

Besin Değeri: Yüksek sıcaklık, yağın içerisinde bulunan besin değerlerinin bir miktar azalmasına neden olur. Bu durum zeytinler için de geçerlidir. Yani soğuk sıkım zeytinyağının besin değerleri daha fazladır ve sağlıklıdır.

Koku: Soğuk sıkım zeytinyağında aromalı meyvelerin kokuları ve doğallık ön plandadır. Sıcak sıkım ise üretim aşamasında koku kaybı yaşar.

Tat: Sıcak sıkım zeytinyağı üretimi sırasında sıcaklığa bağlı olarak antioksidan kayıpları olur. Antioksidan azaldığında tat acılaşır. Soğuk sıkım zeytinyağlarında antioksidan oranı fazla olduğu için boğazda yanma hissi olur.

Soğuk ve sıcak sıkım zeytinyağları karşılaştırıldığında ikisinde artı ve eksik yönleri görülebilir. Kullanım alanları, tercih edilmelerinde önemli nedendir. Soğuk sıkım daha sağlıklı olmasına rağmen tat yönünden birçok kişi tarafından tercih edilmez. Soğuk ve sıcak sıkım zeytinyağlarının kullanımı, kişiye göre değişkenlik göstermektedir.